Ustawa z dnia z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych ma zastosowanie, gdy stronami jest dwóch przedsiębiorców.
Udostępnij!
Ustawa z dnia z 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych ma zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy stronami jest dwóch przedsiębiorców, nie dotyczy natomiast sytuacji, w których obie osoby fizyczne prowadzą działalności gospodarcze, lub gdy jedną stroną jest przedsiębiorca, a drugą osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Dokładną listę podmiotów, do których stosują się nowe przepisy, podaje art.2 tej ustawy:
- przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447, z późn. zm.);
- podmioty prowadzące działalność, o której mowa w art. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej;
- podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. nr 113, poz. 759, z późn. zm.);
- osoby wykonujące wolny zawód;
- oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych;
- zagraniczni przedsiębiorcy, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne (Dz. U. z 1989 r. nr 27, poz. 148, z późn. zm.), prowadzący przedsiębiorstwa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej.
Art.3 ustawy o terminach zapłaty wskazuje, do jakich podmiotów i transakcji ustawa nie ma zastosowania:
- długów objętych postępowaniami prowadzonymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112 i 1529 oraz z 2013 r. poz. 355);
- umów, na podstawie których są wykonywane czynności bankowe w rozumieniu przepisów art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, 1385 i 1529);
- umów, których stronami są wyłącznie podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych;
- dostaw i usług, do których stosuje się przepis art. 346 ust. 1 lit. b Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Do 28 kwietnia 2013 r. terminy płatności były regulowane przez Kodeks cywilny. Ówczesne przepisy pozwalały na swobodę, ponieważ art. 353 Kodeksu cywilnego wskazywał, że strony mogą dowolnie ułożyć stosunek prawny, co dotyczyło również terminów płatności i wysokości odsetek – istniała tu całkowita dowolność, poza odsetkami maksymalnymi. Następny przepis Kodeksu cywilnego – art. 481 – mówił o tym, że jeżeli dłużnik spóźniał się z zapłatą, wierzyciel mógł żądać odsetek za czas opóźnienia. O ile strony nie ustaliły ich wysokości – a można było kształtować to w sposób dowolny – odsetki należały się w wysokości odsetek ustawowych. Oprocentowanie to wynosi obecnie 13% w skali roku.
W przypadku terminów do 30 dni ustawa o terminach zapłaty w dalszym ciągu odwołuje się do przepisów Kodeksu cywilnego, natomiast w przypadku terminów płatności powyżej 30 dni wkracza ustawa o terminach zapłaty.
Nowe przepisy mówią w art.5, że jeżeli termin płatności przekracza 30 dni i wynika to z umowy (przepis nie precyzuje jej formy), wierzyciel może żądać odsetek ustawowych od nadwyżki ponad 30 dni, choć nie ma takiego obowiązku. Jeżeli jednak nie sporządzono umowy pisemnej, a termin płatności wynika z faktury, to art.6 wskazuje, że odsetki są płatne bez wezwania – a więc w każdym przypadku, w którym termin płatności jest dłuższy, niż 30 dni, od 31. dnia wierzycielowi bez wezwania należą się odsetki. W tym przypadku nota odsetkowa nie jest konieczna. Wezwanie również nie jest konieczne, gdy umowę sporządzono w formie pisemnej – wystarczy zaczekać na notę odsetkową lub inne wezwanie do zapłaty odsetek.
Artykuł 5 mówi, że jeżeli w umowie strony przewidziały termin dłuższy, niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30. dnia, a odsetki są liczone od dnia spełnienia świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku – tak więc aby mogły być naliczane, muszą być spełnione dwa warunki: spełnione świadczenie – dostawa towaru albo wykonanie usługi, oraz doręczenie faktury. W przypadku doręczenia faktury, aby naliczać odsetki, wierzyciel musi mieć potwierdzenie – najlepiej w formie listu poleconego ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru – daty, kiedy dłużnik taką fakturę otrzymał. Odsetki są liczone nie dłużej, niż do dnia wymagalności świadczenia i nie dłużej, niż do terminu zapłaty.
Ten przepis można omówić na poniższych przykładach:
| Termin płatności w dniach | Zapłata dnia | Można żądać odsetek za dni |
|---|---|---|
| 14 | 14 | 0 |
| 31 | 31 | 1 |
| 60 | 60 | 30 |
| 90 | 90 | 60 |
| 60 | 40 | 10 |
| 60 | 30 | 0 |
Jeśli termin ustalony w umowie wynosi 14 dni, a zapłata nastąpiła 14 dnia, odsetek nie ma dlatego, że termin ten jest krótszy niż 30 dni. Jeżeli termin wynosi 31 dni, a zapłaty dokonano w terminie, to nawet za jeden dzień można żądać odsetek ustawowych. Od wierzyciela zależy, czy odsetki będą płatne. Jeżeli termin jest 60 dni (przypadek nr 3), a zapłata jest w ciągu 60 dni, odsetki ustawowe należą się za 60 dni. Jeżeli termin jest 90 dni, zapłata jest 90 dnia, odsetki są naliczane za dni 60.
W przypadku wcześniejszej zapłaty, nawet jeżeli termin zostanie ustalony na 60 dni, a zapłata zostanie dokonana wcześniej, np. po 40 dniach, odsetki należą się nie do dnia, w którym przypadał termin płatności, tylko do dnia faktycznej zapłaty – czyli odsetki mogą być naliczone za 10 dni. Z kolei jeżeli w umowie został ustalony termin 60 dni (ostatni przykład), natomiast dłużnik zapłaci 30 dnia, odsetek ustawowych nie nalicza się.
