Panie Kamilu.

Grafikę rastrową nazywa się również grafiką bitmapową. Ideą grafiki rastrowej jest budowanie obrazu jako mozaiki z pikseli. Obrazek składa się z pojedynczych pikseli, które są przez nasze niedoskonałe oko widziane jako jako jednolita płaszczyzna obrazu. Grafika rastrowa jest wszechobecna: spotyka się ją na wszystkich stronach internetowych, fotografie z aparatów cyfrowych zapisywane są w jednym z wielu formatów rastrowych, obrazy rastrowe są również wykorzystywane w poligrafii. Piksele z obrazu rastrowego można zobaczyć dopiero po włączeniu bardzo dużego powiększenia (rzędu 1600%).

Przykładem grafiki rastrowej jest logotyp naszego portalu, zapisany w formacie PNG.

Poniżej fragment tego logotypu, wyświetlony w skali 1600% w programie GIMP. Wyraźnie widać pojedyncze piksele, składające się na górną część litery Q.

Istnieje wiele różnych formatów grafiki rastrowej. Praktycznie każdy program służący do edycji tego typu grafiki ma swój własny format macierzysty. Adobe Photoshop zapisuje pliki w formacie PSD. Corel PHOTO-PAINT - w CPP, GIMP - w XCF itd. Są to formaty na ogół niezgodne z formatami firm konkurencyjnych, jednak zawsze istnieje możliwość konwersji formatów (czasami z pewnymi stratami zawartości).

Najpopularniejsze formaty rastrowe można spotkać w Internecie. Są to:

• JPEG - do zapisu fotografii, niewielki rozmiar pliku uzyskuje się przez kompresję stratną - czyli wyrzucenie ze zdjęcia części informacji, format ten obsługuje pełną paletę RGB - czyli prawie 17 milionów kolorów
• GIF - używany przy grafikach niewymagających dużej ilości kolorów (maksymalnie 256), np. przy logotypach, poprzez zmniejszanie liczby kolorów możemy zmniejszyć ciężar pliku
• PNG - format występujący w dwóch wersjach, które mają cechy podobne do JPEG i GIF

W pracy z Windows możemy często spotkać rastrowy format BMP, ponieważ rysunki tworzone w programie MS Paint były domyślnie zapisywane w tym formacie aż do Windows 7. W Internecie można się tez natknąć na rastrowy format ICO, który jest wykorzystywany do zapisywania favikonek - mikro obrazków umieszczanych w witrynach internetowych tuż przy nazwie strony.

Poniżej przykłady favikonek na zakładkach stron internetowych, z lewej strony nazwy witryny.

Ograniczeniami grafiki rastrowej jest duża waga pliku dobrego jakościowo (przeciętne zdjęcie z aparatu cyfrowego z matrycą 10 megapikseli waży od 3 do 6MB), konieczność kompresji łacząca się z utratą jakości i możliwość jedynie zmniejszania obrazka. Z małego obrazka rastrowego nie da się zrobić dużego obrazu w dobrej jakości. Obrazek opublikowany na stronie internetowej zwykle ma zbyt małe rozmiary i zbyt kiepską jakość, by można by go było użyć do publikacji w poligrafii.

Dla odróżnienia od grafiki rastrowej jeszcze kilka słów o grafice wektorowej, tworzonej między innymi w takich programach jak CorelDRAW i Adobe Illustrator. Grafika wektorowa jest - mówiąc w uproszczeniu - wykresem funkcji (Krzywe Béziera). Jest to grafika lekka, ponieważ program zamiast kilku miliardów pikseli zapamiętuje jedynie współrzędne punktów kluczowych i funkcję, opisującą krzywiznę linii łączącej punkty kluczowe.

Poniżej przykład krzywej złożonej z dwóch odcinków i trzech punktów kluczowych. Przy lewym punkcie kluczowym widać uchwyty sterujące, za pomocą których projektant jest w stanie regulować wygięcie odcinka.

Projekty tworzone w programach wektorowych mogą być skalowalne bez żadnych ograniczeń i bez strat jakości przy pomniejszaniu i powiększaniu. Ten rodzaj grafiki wykorzystywany jest również w programach do projektowania technicznego (CAD, AutoCAD, ArchiCAD). Jednak w przypadku konieczności publikacji projektu na stronie internetowej, lub przesłania pliku do klienta - twórcy najczęściej konwertują format wektorowy do popularniejszej i łatwiejszej do oglądania (bez posiadania drogich programów) postaci rastrowej. I najczęściej jest to jeden z trzech znanych nam już formatów: PNG. GIF lub JPEG.