Leasing stanowi jeden z najpopularniejszych obecnie instrumentów finansowych stosowanych przez przedsiębiorstwa w celu zakupu urządzeń i pojazdów firmowych. Jego nazwa pochodzi z angielskiego słowa lease oznaczającego najem lub dzierżawę.
Udostępnij!
Początki leasingu w Polsce
Początki działania leasingu w Polsce datuje się na przełom 1990 i 1991 roku, kiedy zaczęły funkcjonować pierwsze powoływane przez banki i prywatne grupy kapitałowe, firmy leasingowe. Dodatkowemu rozwojowi sprzyjało również obowiązujące w tamtym czasie trzyletnie zwolnienie z podatku dochodowego dla firm z kapitałem zagranicznym. Mimo wczesnej obecności na polskim rynku, umowa leasingowa została prawnie zdefiniowana w Kodeksie Cywilnym dopiero w 1999 roku a rok później, leasing znalazł swoją podstawę w ustawach podatkowych.
Leasing w kodeksie cywilnym
Kodeks Cywilny poświęca funkcjonowaniu leasingu artykuły 7091-70918. Wśród podmiotów uczestniczących w procesie wyróżnia się leasingodawcę, leasingobiorcę oraz zbywającego rzecz, będącej przedmiotem leasingu.
Leasingodawca, zwany również finansującym, zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w umowie i oddać tę rzecz korzystającemu (leasingobiorcy) do używania i pobierania pożytków na oznaczony w umowie czas. Korzystający natomiast, zobowiązuje się do zapłaty finansującemu określonych rat (czynszów leasingowych) w określonych w umowie wysokościach i terminach płatności.
Zbywca, może być tożsamy z leasingodawcą, w sytuacji w której umowa zawierana jest wprost między dostawcą a odbiorcą – wówczas mówimy o formie leasingu bezpośredniego. Leasing pośredni natomiast następuje w momencie, w którym firma leasingowa stanowi łącznik transakcyjny między dostawcą a odbiorcą.
Korzyści leasingu
Zastosowanie leasingu może w zależności od potrzeb i uwarunkowań firmy nieść za sobą szereg korzyści wpływających bezpośrednio na jego popularność wśród przedsiębiorców.
Po pierwsze, leasing nie jest produktem kredytowym (i nie należy go utożsamiać z tą formą finansowania) i w swoich procedurach jest o wiele łatwiejszy, szybszy i bardziej dostępny niż kredyt inwestycyjny, równorzędnie stosowany w realizacjach planowanych inwestycji biznesowych. Przyspieszenie procedur możliwe jest dzięki formie specyficznego dla umów leasingu zabezpieczenia finansującego przed ryzykiem niewypłacalności leasingobiorcy – przez cały czas trwania umowy, właścicielem leasingowanego przedmiotu pozostaje finansujący. W przypadku, w którym leasingobiorca uchyla się od obowiązku opłaty raty leasingowej i mimo upomnień lub prób negocjacji nie reguluje zobowiązań wynikających z umowy, leasingodawca, na podstawie art. 70913 §2 ma prawo wypowiedzieć umowę leasingu korzystającemu ze skutkiem natychmiastowym.
Po drugie i niewątpliwie najważniejsze, zastosowanie leasingu umożliwia korzystne ujęcie leasingowanych przedmiotów w rozliczeniach podatkowych. Względem ujęcia podatkowego leasingu wyróżnia się leasing operacyjny i finansowy – formy diametralnie różnią się od siebie a ich wybór zależy od indywidualnych uwarunkowań przedsiębiorstwa leasingobiorcy.
Leasing operacyjny
Leasing operacyjny jest najpopularniejszą formą stosowaną wśród małych i średnich przedsiębiorców z uwagi niższe koszty początkowe – nie wymaga na początku wysokiego wkładu własnego, a ponadto, podatek VAT, traktowany w tej formie jest jako usługa i doliczany jest do rat leasingowych (w odróżnieniu do leasingu finansowego, w którym podatek VAT w całości regulowany jest wraz z pierwszą ratą). Istotnym wyróżnikiem leasingu operacyjnego jest również fakt, iż ze względu na zaliczenie przedmiotu w skład majątku finansującego, leasingobiorca może ująć w koszty całość raty leasingowej wraz z kosztami poniesionymi przy rozpoczęciu umowy (opłaty wstępne). Przedmiot w majątku leasingodawcy skutkuje również obowiązkiem odpisów amortyzacyjnych po stronie leasingodawcy, który ujmuje je w swoje koszty. Po upływie umowy leasingowej w formie operacyjnej, leasingobiorca ma możliwość wyboru między wykupem przedmiotu umowy (cena wykupu powinna być wcześniej ustalona i powiększona o podatek VAT) lub całkowitym odstąpieniem od użytkowania.
Leasing finansowy
Leasing finansowy znajduje swoje zastosowanie głównie wśród większych przedsiębiorstw, których sytuacja finansowa pozwala na uwzględnienie większych kosztów początkowych. Głównym wyróżnikiem tej formy jest wspomniany wcześniej obowiązek opłaty całkowitego podatku VAT na początku umowy leasingowej. Zastosowanie tej formy skutkuje ujęciem przedmiotu leasingu w majątku korzystającego, a dzięki amortyzacji (będącej również po stronie korzystającego) ma większe pole manewru na gruncie regulacji kosztów i dochodów. W odróżnieniu od leasingu operacyjnego, rata leasingu finansowego dzielona jest na dwie części – kapitałową i odsetkową, będącą w tym przypadku wyłącznym kosztem uzyskania przychodu możliwym do opisu z raty leasingowej. Przedmiot leasingu finansowego przechodzi automatycznie na własność korzystającego z dniem zakończenia umowy.
Należy pamiętać, że zastosowanie oraz dobór formy leasingu zależy od indywidualnych uwarunkowań oraz sytuacji finansowej każdego przedsiębiorstwa. Obie formy różnią się pod względem mechaniki podatkowej a cechą wspólną obu form z pewnością jest większa dostępność oraz mniejsza ilość formalności w porównaniu z służącymi podobnym celom kredytom inwestycyjnym.
